Godziny nadliczbowe – czy masz prawo odmówić?

can-employees-refuse-to-work-additional-hours

Nadgodziny budzą w pracownikach wiele kontrowersji, zwłaszcza, że nadal istnieje problem z ich prawidłowym naliczaniem, co nierzadko powoduje niemałe problemy. Aby je policzyć, warto zapoznać się nie tylko z Kodeksem Pracy, ale z podstawowymi określeniami, które pomogą wyliczyć godziny nadliczbowe i ich ilość. Zazwyczaj godziny nadliczbowe rozlicza się po upływie każdego miesiąca lub innego okresu po którym następuje okres rozliczeniowy.

Same godziny nadliczbowe rozliczane są w postaci czasu pracy spędzonego poza tygodniową lub miesięczną normą pracy. Warto pamiętać, że godziny nadliczbowe dotyczą również dni, w których zazwyczaj mamy wolne, a w których zobowiązani jesteśmy do stawienia się w pracy. Przykład? Przeciętny tydzień „roboczy” wynosi pięć dni. Jeśli zaś zobowiązani jesteśmy do przyjścia do pracy w sobotę, mamy prawo do wliczenia tego dnia do rocznego limitu godzin nadliczbowych i oczekiwać rekompensaty za dodatkowo przepracowane godziny. Warto również zwrócić uwagę na samą definicję godzin pracy, którą w sposób nieco kontrowersyjny obrał Sąd Najwyższy. Zgodnie z jego opinią godziny nadliczbowe to czas faktycznej pracy, zaś gotowość do jej objęcia, przejawiająca się chociażby w obecności na terenie zakładu pracy nie należy do godzin nadliczbowych.

Czy można i w jakich przypadkach odmówić godzin nadliczbowych?

Jak reguluje Kodeks Pracy, godziny nadliczbowe występują głównie w nagłych przypadkach i nie można ich zaplanować. Oczywiście, realnie zdarzają się sytuacje, w których permanentnie realizowane są godziny nadliczbowe, chociażby w przypadku dużych zleceń, rozciągniętych w czasie, jednak należy wykorzystywać tą opcję z wielką ostrożnością. Czy można sprzeciwić się pracy „po godzinach”? kodeks Pracy wyraźnie mówi o obowiązku wykonywania obowiązków pracodawcy przez pracownika, chyba, że stoją one w sprzeczności z umową o pracę. Istnieje jednak przepis, że ilość godzin nadliczbowych nie może przekroczyć rocznie 150 godzin, wówczas przysługuje pracownikowi minimalny, nieprzerwany okres wypoczynku. Mówiąc o dodatkowej pracy w niedziele lub święta, konieczne jest spełnienie określonych warunków, do których wlicza się branże ochrony życia i zdrowia ludzkiego, usuwanie wszelkich awarii, pewne branże, które działają nieprzerwanie, jak choćby produkcja, gastronomię czy hotelarstwo.

Czy pracownik może odmówić pracodawcy pracy w godzinach nadliczbowych?

Jest jedynie jedna sytuacja, w której pracownik ma taką możliwość. Sytuacja taka może mieć miejsce w przypadku, kiedy nadgodziny naruszają warunki umowy o pracę. Najprościej mówiąc, w przypadku kiedy nadgodziny naruszają wyraźnie prawa pracownika, ma on pełne prawo do odmowy pracy „po godzinach”. W przypadku odmowy pracy w uzasadnionym przypadku nie musimy martwić się o naszą posadę. Jednak w przypadku odmowy z innego powodu niż wymieniony, możemy spodziewać się konsekwencji, do których należy chociażby zwolnienie z pracy. Dobrze jest więc właściwie zinterpretować warunki i okoliczności pracy w nadgodzinach.

Artykuł opracowano wspólnie z Kancelarią www.pierog.pl